داستان آفرینش در مثنوی مولانا و دیگر آثار صوفیانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو دانشکدة صنایع غذایی – واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی.

چکیده

آفرینش الهی دلیل حضور ما در جهان است. اما آیا براستی می­دانیم از کجا آمده­ایم؟ و زبهر چه آمده­ایم؟ یا انجام کار چیست؟
دغدغه این چرایی­ها در ذهن و زبان بسیاری موج می­زند و پاسخ آنان حکایت از تلاشی است که برای تخفیف دلنگرانی­های بشری داشته­اند.
عرفان ایرانی اسلامی در مواجهه با این سؤال مهم از منظر ویژه­ای آن را مورد بررسی قرار داده است. آفرینش و داستان آدم و حوا در آثار بسیاری از عرفای نامدار سده­های نخست تمدن اسلامی تا قرون بعد، نظیر حلاج، ابن عربی، نسفی، عطار، سنایی، مولانا و دیگران به چشم می­خورد.
این مقاله بر آن است تا ایده­های برجسته عرفا پیرامون مسأله آفرینش، داستان خلقت آدم و حوا و موضوع ابلیس را مورد مداقه قرار دهد.
اینکه آفرینش برپایه محبت الهی بنا شده، موضوع عنایت حق به انسان، پایداری ابلیس در عشق و درهم­آمیختگی موضوع ابلیس و اهریمن و در نهایت دیدگاه مولانا و اندیشه او در زمینه آفرینش انسان و ماجرای ابلیس از جمله نکاتی است که در این مقاله به آن پرداخته شده است.
هرچند مولانا این وادی را پرخطر می­بیند لیکن باور وحدت وجودی او آدم را از منظر تئوری انسان کامل مورد ارزیابی قرار می­دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Legend of Creation in Molaana's Masnavi and the other Mystical works

نویسنده [English]

  • Anoosha ghahari
چکیده [English]

    The care of God for human beings and all that he has created are the reason of
our existence in the world, But, indeed do we know how we are created? What is the
purpose of our existence? Or what will be the end? 
    The fear of these questions swells in the people's mind and say and their
answers are the story of their efforts to mitigate the mankind's discouraging pains. 
    Iranian Islamic Gnosticism has faced this important question and has evaluated
it from a special aspect. The story of Adam and Eve's creation have been considered
in the literary works of many well-known Gnostics, like Hallaj, Ebn-Arabi, Nasafi,
Ataar, Molaana, Sanaii, etc. From the early to the next centuries of Islamic
civilization. 
    This article is attentive to details of the Gnostic's prominent ideas concerning
the questions about the providential creation, the story of Adam and Eve's creation,
the nature of satan, and Molaana's ideas on the subject of mankind creation and





satan, are of the points which are treated in this article

کلیدواژه‌ها [English]

  • Molaana
  • Creation
  • Adam (peace be upon him)
  • Descending
  • Ascending

مراجع

-                      احادیث مثنوی، بدیع­الزمان فروزان­فر، امیرکبیر، 1347.##
-                      انسان کامل؛ نسفی، عزیزالدین محمد؛ تصحیح و مقدمه ماریژان موله؛ تهران انستیتو ایران و فرانسه 1962.##
-                      تذکرةالاولیا، فریدالدین عطار نیشابوری، تصحیح رینولدالن نیکلسون؛ لیدن، 1905.##
-                      ترجمه تفسیر طبری؛ طبری، محمدبن جریر؛ به تصحیح و اهتمام یغمایی، حبیب، تهران، توس، 1367.##
-                      حدیقه­الحقیقه، سنایی غزنوی، مجدودبن آدم؛ به اهتمام مدرس رضوی؛ انتشارات دانشگاه تهران؛ 1367.##
-                      دایره­المعارف، غلام حسین مصاحب، مؤسسه انتشارات فرانکلین، 1345.##
-                      سرنی، زرین­کوب، عبدالحسین؛ انتشارات علمی، چاپ ششم، 1374.##
-                      شرح شطحیات، روزبهان بقلی شیرازی، الشیخ أبی محمد؛ تصحیح و مقدمه کربن، هنری؛ کتابخانه طهوری؛ چاپ سوم 1374.##
-           شرح فصوص الحکم، خوارزمی، تاج­الدین حسین­بن حسن؛ ابن عربی، شیخ محی­الدین، به اهتمام مایل هروی، نجیب، انتشارات مولی؛ چاپ دوم، 1368.##
-                      شرح مثنوی شریف، بدیع­الزمان فروزان­فر، انتشارات علمی فرهنگی، 1375.##
-                      فرهنگ لغات و تعبیرات مثنوی، صادق گوهرین، دانشگاه تهران، 1377.##
-                      فهرست آیات و احادیث تفسیر کشف­الاسرار و عده الابرار، شریعت، محمدجواد؛ رشیدالدین فضل­الله میبدی؛ امیرکبیر، 1363.##
-                      قرآن پژوهی، خرمشاهی، بهاءالدین، انتشارات ناهید، چاپ سوم، 1376.##
-                      قرآن کریم، آیتی، عبدالمحمد.##
-                      قرآن کریم، خرمشاهی، بهاءالدین.##
-                      کشف­الاسرار و عدة الابرار؛ میبدی، به اهتمام حکمت، علی­اصغر، امیرکبیر؛ چاپ چهارم 1361.##
-                      کشف­الحقایق؛ نسفی، عزیزالدین محمد؛ به اهتمام مهدوی دامغانی، احمد؛ بنگاه نشر و ترجمه کتاب 1344.##
-                      کلیات شمس (دیوان کبیر)، مولانا جلال­الدین محمد بلخی، انتشارات امیرکبیر، 1376.##
-                      لغت­نامه، دهخدا، علی­اکبر، دانشگاه تهران، 1372.##
-                      مآخذ قصص و تمثیلات مثنوی، بدیع­الزمان فروزان­فر، دانشگاه تهران، 1333.##
-                      مثنوی معنوی، مولانا جلال­الدین محمد بلخی؛ تصحیح رینولد نیکلسون؛ به اهتمام نصرالله پورجوادی، امیرکبیر 1373.##
-                      مثنوی معنوی، مولانا جلال­الدین محمد بلخی؛ نیکلسون، رینولد؛ ترجمه حسن لاهوتی؛ علمی و فرهنگی؛ 1374.##
-                      مجموعه آثار، حلاج، حسین­بن منصور، (طواسین، کتاب روایت، تفسیر قرآن...)، تحقیق وترجمه و شرح قاسم میرآخوری، نشر یادآوران، 1379.##
-                      محمد خزائلی، اعلام قرآن، تهران، امیرکبیر، 1371.##
-                      مشرب الارواح، روزبهان بقلی شیرازی، الشیخ أبی محمد؛ تصحیح نظیف محرم خواجه؛ استانبول 1973 م.##

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 12 آبان 1384
  • تاریخ بازنگری: 12 دی 1384
  • تاریخ پذیرش: 12 بهمن 1384
  • تاریخ اولین انتشار: 01 اسفند 1384

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار