تبیین اندیشه خیامی از خلال رباعی‌های متوازن و مقبول الاصاله

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌یار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی – واحد رودهن.

چکیده

شاید هیچ گوینده و متفکری چون حکیم عمر خیام نیشابوری، مورد توجه و اقبال جهانیان نبوده است و هیچ اثری چون رباعیات وی موضوع گفتگوها، بحث­ها، پژوهش­ها، ترجمه­ها و نقدهای جهان شرق و غرب قرار نگرفته است.
اعتقاد بنده براین است که تبیین اندیشه خیامی جز از خلال رباعی­های مقبول­الاصاله وی میسر نیست و آن­چه اصالت هر رباعی را تأیید می­کند، سازگاری و توازن مفاهیم آن است با سایر رباعی­هایی که مجموعاً «منظومة فکری خیام» را معرفی می­کند.
از سوی دیگر وزن و اعتبار علمی خیام به علاوه فرهیختگی و متانت او، در تشخیص درجه اصالت هر رباعی و در نتیجه، تقویت منظومه فکری خیام سودمند تواند بود.
در این مقاله 60 رباعی که در ساختار منظومه فکری خیام نقش کلیدی داشته، انتخاب شده است و 10 عامل یا عنصر، ساختار این منظومه را تشکیل می­دهد. به مدد این عوامل و عناصر، تشخیص میزان اصالت هر رباعی و صحت انتساب آن­ها به خیام آسان­تر می­نماید، چه با تحلیل رباعی­های مذکور براساس آن منظومه فکری، افراط­ها و تفریط­ها تعدیل شده، شناختی نزدیک به واقع از چهره حکیمی آگاه، پرسش­گر و محیط بر دانش­های زمان حاصل می­آید.
در این رهگذر ملاحظاتی چند در باب «تبیین اندیشه خیامی» از سوی همة
پژوهش­گران شرق و غرب از روزگار خیام تا امروز ایراد و منابع مهم معرفی شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Evaluation of khayyam's notion on the Basis of the corpus of his Authentic Quatrains

نویسنده [English]

  • mehdi mahoozi
چکیده [English]

     There is no thinker like Omar Khayyam Neishaboury. Likewise, there is no
poetry which invites us as much to dialogue, discussion, and translation as his
Quatrains. 
     I would belive that the study of Khayyam's notion should be based on the
corpus of his authentic Quatrains. 
     In order to distinguish the Quatrains that were written by khayyam from the
derivative ones, it is necessary to separate all of them by studying all this writings
and comparing those Quatrains with the authentic ideas snd believes of khayyam
which we withdrew from our study on all his works. 
     In this paper  constraints are introduced for identifying khayyam's
authentic Quatrains. with the aid of these parameters,  Quatrains which play a
key-role in khayyam's thought were selected. On the basis of these results, it was
possible to re-evaluate the understanding of khayyam's thought in European and
Western Studies on this subject, from his own lifetime until the present day. 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Authentic Quatrains
  • Derivative Quetrains
  • khayyam's notion
  • Commencement and Extremity of the universe
  • philosophic Skepticism
  • Combination and Dissolution
  • Stability of Creation
  • Continency and pleasure
  • The Block of Bigotry
  • The Fear of Death
  • Love for Living
  • Fate