لزوم شناخت مخاطب از دیدگاه علوم بلاغی

اکبری, منوچهر; سپهری, رقیه

لزوم شناخت مخاطب از دیدگاه علوم بلاغی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استاد دانش‌کدة زبان و ادبیات فارسی ـ دانش‌گاه تهران.

² دانش‌جوی دورة دکتری زبان و ادبیات فارسی ـ دانش‌گاه تهران و عضو هیأت علمی دانش‌گاه آزاد اسلامی ـ واحد رودهن.

چکیده

در این گفتار پس از ذکر مقدمه‌ای در باب هنر سخن‌وری و چگونگیِ تأثیر آن در نفوس و اذهان مخاطب و جای گاه او در حسن قبول و ماندگاریِ شعر و نیز تعهّد و رسالتی که نویسنده و شاعر در قبال جامعه و مخاطبان فردی و اجتماعی خود دارد،
راه‌های افزایش تأثیر در مخاطبان از طریقِ بکارگرفتنِ نکات ظریف بلاغی و در نظر گرفتنِ نوع مخاطب یا مخاطبان از جهاتِ گوناگون و رعایت اقتضای حال و زمان و مکان و شرایط مورد بررسی قرار می‌گیرد و در هر باب از موارد بلاغی از جمله انواع پرسش‌ها، جمله‌های امری، تعجّبی، تکرار، تأکید، نفی و غیره نمونه‌هایی از شعر شاعرانِ بلند پایه از دوره‌‌های گوناگون به عنوان شاهد ارائه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

مخاطب ـ مخاطب شناسی ـ بلاغت ـ شعر

20.1001.1.23225793.1388.5.8.9.0

عنوان مقاله [English]

The necessity of knowing the audience from the perspective of Rhetorical sciences

نویسندگان [English]

Manouchehre Akbari ¹
Roghieh Sepehri ²

چکیده [English]

This article provides a brief introduction to the art of oratory and explains the manner it influences the mind and soul of audience. Then, the following points are investigated:
-The role of the audience in acceptance and vivid remembrance of poem.
-The poet’s commitment with respect to society, and his individual and social audience.
-Discussing ways to intensity the influence upon the audience by applying delicate rhetorical techniques, and paying attention to the kind of audience involved from different angles.
-Observance of Time, Place, and Circumstances
-Providing evidence from outstanding poets in different periods to illustrate the Rhetorical devices such as rhetorical questions, imperative and exclamatory sentences, and other instances like repetition, emphasis, and denial.

کلیدواژه‌ها [English]

Audience
identify your audience
rhetoric
Poetry

مراجع

پورنامداریان تقی، در سایة آفتاب، سخن، چاپ 1381.##
حافظ شمس‌الدین محمد، دیوان، تصحیح دکتر خانلری، انتشارات خوارزمی، 1359 ش.##
خواجوی کرمانی، دیوان، احمد سهیلی خوانساری، پاژنگ، چاپ دوم، 1371.##
خیام عمر، ترانه‌های خیام، صادق هدایت، امیرکبیر 1342 ش.##
زاکانی عبید، دیوان، تصحیح اتابکی، پرویز، انتشارات زوار، 1336 ش.##
زرین‌کوب عبدالحسین، شعر بی‌دروغ شعر بی‌نقاب، علمی، زمستان 1371.##
زرین‌کوب عبدالحسین، با کاروان حله، علمی، چاپ چهاردهم، 1384.##
سعدی شیخ مصلح‌الدین، کلیات، محمدعلی فروغی، نگاه، چاپ اول، 1373.##
شاملو احمد، مجموعه آثار، نگاه، چاپ چهارم، 1382.##
شمیسا سیروس، معانی و بیان، فردوسی، چاپ هشتم، 1382.##
شمیسا سیروس، نقد ادبی، فردوسی، چاپ سوم، 1379.##
عراقی فخرالدین، دیوان، به همت: جهان‌گیر منصور، چاپ مهارت، 1373.##
فرشیدورد خسرو، دربارة ادبیات و نقد ادبی، امیرکبیر، چاپ اول، 1363.##
فرخ‌زاد فروغ، تولدی دیگر، گلشن، نگاه، چاپ چهارم، 1372.##
مولوی جلال‌الدین محمد، دیوان غزلیات شمس، مقدمه جلال الدین همایی، به اهتمام منصور مشفق، صفی‌علیشاه.##
نظامی گنجوی، الیاس، لیلی و مجنون (خمسه نظامی)، به کوشش محسن رمضانی، پدیده، 1362.##
وحشی بافقی، دیوان، ویراستار: دکترحسین ازران، امیرکبیر، چاپ هشتم، 1371.##