شهرویی, سعید. (1396). بازکاوی بن‌مایه‌ها و ساختار داستان‌های «نبرد رستم با اکوان‌دیو» و «نبرد گرشاسپ با گَنْدَرْوَ». پژوهشنامه ادب حماسی, 13(1), 29-52.
سعید شهرویی. "بازکاوی بن‌مایه‌ها و ساختار داستان‌های «نبرد رستم با اکوان‌دیو» و «نبرد گرشاسپ با گَنْدَرْوَ»". پژوهشنامه ادب حماسی, 13, 1, 1396, 29-52.
شهرویی, سعید. (1396). 'بازکاوی بن‌مایه‌ها و ساختار داستان‌های «نبرد رستم با اکوان‌دیو» و «نبرد گرشاسپ با گَنْدَرْوَ»', پژوهشنامه ادب حماسی, 13(1), pp. 29-52.
شهرویی, سعید. بازکاوی بن‌مایه‌ها و ساختار داستان‌های «نبرد رستم با اکوان‌دیو» و «نبرد گرشاسپ با گَنْدَرْوَ». پژوهشنامه ادب حماسی, 1396; 13(1): 29-52.
بازکاوی بن‌مایه‌ها و ساختار داستان‌های «نبرد رستم با اکوان‌دیو» و «نبرد گرشاسپ با گَنْدَرْوَ»
گرشاسپ بزرگترین پهلوان اسطورهای ایران است و رستم نیز جهانپهلوان شاهنامه است. یکی از شگفتترین و رازآمیزترین دشمنان گرشاسپ، دیوی است گَنْدَرْوَ نام که پهلوان پس از رنج بسیار، او را در کنار دریای فراخکرت از پای درمیآورد. اکوان دیو نیز از رازآمیزترین دشمنان رستم است که تهمتن با کوشش بسیار، سرانجام او را در نزدیکی دریایی از پای میافکند. در این جستار، با روش توصیفیتحلیلی، دو داستان «نبرد رستم با اکوان دیو» و «نبرد گرشاسپ با گَنْدَرْوَ»، از دید بنمایه و ساختار سنجیده میشود. یافتههای پژوهش نشان میدهد که این دو داستان، در ساختار و روند کارکردهای نیروهای دوسویه و نیز از دید ژرفساختهای اسطورهایحماسی، به گونهای شگفت هم‌سانند. روند ساختاری دو داستان و آرمانها یا کهنالگوهای رفتاری دو پهلوان، این انگاره را سامان میدهد که گویی داستان نبرد رستم با اکوان دیو، گونهای دیگر از داستان نبرد گرشاسپ با گَنْدَرْوَ است و یا هر دو داستان از یک سرچشمه‌اند.
Reinspection of motifs and structure in the stories “the combat of Rostam with Akvan Div” and “the combat of Garshasp with Gandarva”
نویسندگان [English]
saeid shahrooi
چکیده [English]
Garshasp is the greatest mythic Persian champion and Rostam is also the preeminent hero in Shahnameh. One of the most mysterious enemies of Garshasp is a demon called Gandarva who is defeated after much difficulties by the champion near the Farakhkart Sea. Akvan Div is also one of the most enigmatic enemies of Rostam who is killed by the hero Rostam after many struggles by the sea. This research looks at the two stories in terms of motifs and structure using the descriptive analytic approach. The results obtained show that the two stories as far as structure and function of two sided forces are concerned and also from the perspective of epic mythic deep structure have amazing resemblances. The structural trend in two stories, and the ideals or archetypal behavior of two champions encourage the assumption that as if the combat of Rostam with Akan Div is another version of the story of the combat of Garshasp with Gandarva or it is maybe that the two stories draw upon the same fountainhead.
کلیدواژه‌ها [English]
Akvan Div, Rostam, Shahnameh, Garshasp, Gandarva
مراجع
- اوستا. (1385). گزارش و پژوهش جلیل دوستخواه، تهران: مروارید.
- آموزگار، ژاله. (1371). «دیوها در آغاز دیو نبودند»، مجلّۀ کلک، شمارۀ 30، صص 16ـ24.
- خالقیمطلق، جلال. (1987). «ببربیان، رویین تنی و گونههای آن 2». مجلۀ ایراننامه، سال ششم، صص 382-416.
- رستگارفسایی، منصور. (1365). اژدها در اساطیر ایران، تهران: توس.
- رضاییدشتارژنه، محمود. (1388). «جابهجایی و دگرگونی اسطورۀ رستم در شاهنامه»، فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران جنوب، سال پنجم، شمارۀ 17، صص 63 ـ90.
- شعبانلو، علیرضا. (1391). «بازتاب اسطورۀ آفرینش آیین زروانی در داستان اکوان دیو»، ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران جنوب، سال هشتم، شمارۀ 26، صص 109ـ 128.
- شهرویی، سعید. (1394 الف). «رستم شخصیّتی اسطورهای یا حماسی؟»، ادبپژوهی، سال نهم، شمارۀ 33، صص 127ـ162.
- شهرویی، سعید. (1394 ب). «اژدها نماد کدام خشکسالی؟»، کهننامۀ ادب پارسی، پژوهش‌گاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال ششم، شمارۀ 4، صص 117ـ138.
- صفا، ذبیحالله. (1383). حماسهسرایی در ایران، تهران: فردوس.
- کزّازی، میرجلالالدّین. (1385). نامۀ باستان. ج 4، تهران: سمت.
- کزّازی، میرجلالالدّین. (1386). نامۀ باستان. ج 1، تهران: سمت.
- کزّازی، میرجلالالدّین. (1388). «رخش و آذرگشسپ». فصلنامۀ زبان و ادب پارسی، سال سیزدهم، شمارۀ 41، صص 41ـ48.
- کویاجی، جهانگیر کوورجی. (1380). بنیادهای اسطوره و حماسۀ ایران، ترجمۀ جلیل دوستخواه، تهران: آگه.
- گرگیج، جلالالدّین و فرزاد قائمی. (1392). «بررسی پیوند میان جنبههای انسانی و فراطبیعی اژدهای گَنْدَرْوَ بر مبنای ارتباط این اژدها با اسطورۀ آب»، جستارهای ادبی، دانشگاه فردوسی مشهد، شمارۀ 181، صص29ـ50.
- هینلز، جان. (1387). شناخت اساطیر ایران، ترجمۀ ژاله آموزگار و احمد تفضّلی، تهران: چشمه.
ابتدای صفحه